بیماری کبدی در سالمندان، یکی دیگر از بیماری های رایج در این دوره از زندگی افراد است و بیشتر افراد مسن که مبتلا به بیماری های کبدی هستند، به دلیل علائم نامحسوس، از وضعیت خود بی اطلاع می باشند. براساس مطالعات انجام شده نیز عوامل بسیار متعددی سبب ایجاد مشکلات کبدی در سالمندان می شوند و بیشتر افراد مبتلا آن، به دلیل ظاهر نشدن علائم، دارای بیماری های پیشرفته کبدی می باشند.
کبد در بدن انسان به عنوان دومین اندام بزرگ، در زمینه پاکسازی سموم بدن نقش بسیار مهمی را ایفا کرده و در صورت سمی شدن، می تواند بیماری های حادی را در بدن انسان به ویژه سالمندان ایجاد کند. در ادامه با بیماری های کبدی در سالمندان آشنا شده و نشانه ها، روش کنترل و درمان آن را بررسی خواهیم کرد.
بیماری های کبدی در سالمندان چیست؟
کبد در بدن، یک اندام حیاتی است که بسیاری از وظایف مهم را جهت حفظ سلامت بدن انجام می دهد. از مهم ترین وظایف این اندام در بدن نیز می توان به حذف سموم از خون، ذخیره گلوکز، ذخیره انواع ویتامین و آهن و همچنین ساخت و تجزیه پروتئین و هورمون ها اشاره نمود. کبد در بدن، به عنوان یکی از مقاوم ترین اندام های حیاتی نسبت به دیگر اندام های بدن شناخته شده اما در اثر تغذیه نادرست، سبک غلط زندگی و یا افزایش سن، می تواند دچار برخی مشکلات و بیماری ها شود. از مهم ترین بیماری های کبدی در افراد مسن نیز می توان به موارد زیر اشاره نمود:
سیروز کبدی
سیروز کبدی، یکی از بیماری های شایع کبدی در افراد مسن است که تحت اثر بیماری هپاتیت و یا سوء مصرف الکل ایجاد می شود. این نوع بیماری از زخم دائمی اندام کبد ایجاد شده و زمانی که کبد به طور کامل آسیب دیده است، بافت اسکار جایگزین بافت سالم شده و سیروز کبدی ایجاد می شود. بیماری سیروز کبدی به طور معمول طی سال ها و به آرامی ایجاد می شود و در نهایت می تواند عملکرد صحیح کبد را متوقف سازد. این بیماری در سالمندان نیز دارای علائم گوناگون است و تمامی افراد مسن علائم مشابه به یکدیگر را تجربه نمی کنند. در اثر این نوع مشکل کبدی نیز، این اندام توانایی خود را برای وظایف کلیدی از جمله ذخیره قند، تولید صفرا جهت هضم مواد غذایی، سنتز مواد منعقد کننده جهت لخته شدن خون، فیلتر کردن مواد زائد و غیره در جریان خون از دست خواهد داد.
نارسایی کبدی
یکی دیگر از رایج ترین مشکلات کبدی در سالمندان، نارسایی کبد است. در موارد بسیار نادر، سیروز کبدی تا حد قابل توجهی قابل برگشت است. اما با این حال، این نوع مشکل می تواند خسارات جبران ناپذیری را به عنوان نارسایی کبدی ایجاد کند. این بیماری، مرحله نهایی بیماری کبدی بوده و در آن کبد به طور کلی عملکرد خود را از دست داده و به عنوان تهدیدی برای زندگی سالمندان تبدیل می شود. در نارسایی کبدی، عوارض بسیار شدیدی در بدن ایجاد می شود و سالمندانی که مبتلا به نارسایی کبدی هستند، برای ادامه زندگی خود باید از پیوند کبد جهت بقا استفاده کنند. تنگی تنفس و یا استفراغ خونی از جمله مهم ترین علائم نارسایی کبد در افراد مسن و میان سال است.
بیماری هپاتیت
بیماری هپاتیت به دلیل التهاب بافت کبدی در افراد مسن ایجاد می شود و می تواند عملکرد کبد را در بدن مختل کند. این بیماری بر اثر عفونت های ویروسی ایجاد شده و دارای ۵ نوع A ،B ،C ،D ،E است که انواع A ،B ،C آن از نوع شایع ترین هپاتیت ها در سالمندان می باشند. عوامل متعددی نیز همچون مصرف برخی از دارو ها، مصرف بیش از حد الکل، سموم و غیره سبب ابتلای افراد سالمند به بیماری هپاتیت می شوند. هپاتیت مزمن در سالمندان برای ظاهر شدن علائم، ممکن است به چندین دهه نیاز داشته و علائم در نوع حاد آن نیز می تواند پس از ۲ هفته تا ۶ ماه از قرار گرفتن در معرض بیماری شروع به ظاهر شدن کنند.
کبد چرب
بیماری کبد چرب علاوه در سالمندان، در دیگر بزرگسالان و افراد جوان نیز یکی از بیماری های شایع و امروزی محسوب می شود. مهم ترین دلیل ایجاد بیماری کبد چرب در سالمندان نیز سبک نادرست زندگی و تغذیه غلط است. این نوع بیماری به علت ذخیره بیش از حد مولکول های چربی در اندام کبد و التهاب بافت کبدی ایجاد شده و سالمندان مبتلا به کبد چرب نیز می توانند به دیگر بیماری هایی همچون سکته مغزی و گرفتگی های عروقی مبتلا شوند. بیماری کبد چرب در سالمندان و بزرگسالان دارای دو نوع کبد چرب الکلی و غیرالکلی است که در نوع اول به دلیل مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی ایجاد شده و در نوع دوم به دلیل خوردن بیش از حد غذا های چرب در بدن ایجاد می شود.
دیگر بیماری های کبدی شایع در سالمندان نیز عبارتند از:
- بیماری متابولیک همچون بیماری ویلسون
- سرطان کبد
- سندرم ژیلبرت
- آبسه کبد
علائم بیماری های کبدی در سالمندان
مشکلات کبدی در سالمندان و افراد میان سال، با توجه به دلایل متفاوتی ایجاد شده و هر کدام نیز دارای علائم و نشانه های گوناگونی در بدن هستند. بسیاری از بیماری های کبدی مزمن در مرحله اولیه خود، دارای نشانه های خاصی نبوده و ممکن است تا سال ها علائم آن در بدن ظاهر نشود. اما در مقابل علائم بیماری های حاد کبدی در سالمندان، می تواند پس از مدت کوتاهی از ابتلای افراد به آن ها، در بدن ظاهر شوند. جهت بررسی علائم بیماری های کبدی در سالمندان نیز می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
علائم سیروز کبدی در سالمندان
نشانه های سیروز کبدی در سالمندان عبارتند از:
- احساس حالت تهوع و خستگی عمومی
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن ناگهانی
- کبود شدن پوست
- ایجاد رگ های قرمز و عنکبوتی شکل بر روی پوست
- خارش پوست
- ادرار تیره رنگ
- ریزش مو
- قرمز شدن کف دست
- تجمع مایعات در اندام پا و شکم
- مدفوع تیره رنگ
- استفراغ خونی
- خون ریزی داخلی
- اختلالات هورمونی
- الگوی خواب آشفته
- مشکل در تمرکز
- از دست دادن حافظه و مشکلات شناختی
علائم کبد چرب در سالمندان
نشانه های کبد چرب در سالمندان عبارتند از:
- احساس درد های شکمی
- احساس خستگی در طول روز
- چاقی بدون علت مشخص
- تغییر در رنگ پوست
- زردی پوست و زرد شدن سفیدی چشم
- احساس خارش در پوست
علائم هپاتیت در سالمندان
نشانه های هپاتیت در سالمندان عبارتند از:
- احساس حالت تهوع
- درد در ناحیه شکم
- احساس خستگی و ضعف در سیستم ایمنی
- کاهش اشتها
- احساس درد در مفاصل و عضلات
- کاهش وزن بدون علت مشخص
- ایجاد مشکلات پوستی
- تغییر در رنگ مدفوع
روش های کنترل و درمان بیماری کبدی در سالمندان
برای تشخیص دقیق بیماری های کبدی در سالمندان، ابتدا پزشک متخصص در رابطه با سوابق ژنتیکی، سبک زندگی و نوع تغذیه اطلاعاتی را جمعآوری نموده و سپس با استفاده از آزمایش خون، عملکرد کبد را بررسی می کند. انجام سونوگرافی و اسکن ام آر آی نیز در تشخیص دقیق بیماری های کبدی هم چون کبد چرب بسیار تأثیر گذار هستند. برای بسیاری از سالمندان نیز که مستعد ابتلا به بیماری های کبدی هستند، توصیه می شود با تغییر سالم در سبک زندگی و تغذیه خود، خطر ابتلا به نارسایی کبدی و یا کبد چرب را بسیار کاهش داده و با انجام تمرینات ورزشی منظم و کنترل وزن خود، علاوه بر جلوگیری از ابتلا به مشکلات کبدی، از سیستم ایمنی بدن خود نیز محافظت کنند.
افزون بر تجویز برخی دارو های خاص برای درمان بیماری های کبدی، از بهترین راهکار ها برای کنترل مشکلات کبدی در سالمندان نیز می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- پیروی از رژیم غذایی سالم و پرهیز از مصرف قند و شکر
- انجام تمرین و ورزش منظم در طول روز
- کنترل قند خون در زنان و مردان سالمند
- درمان و کنترل کلسترول در خون
- خودداری از مصرف الکل
- ترک دخانیات به ویژه سیگار
- کاهش نمک در مصرف وعده های غذایی
- کنترل و مصرف برخی از مواد غذایی همچون لبنیات و گوشت قرمز
- عدم استفاده از داروهایی که سبب ایجاد آسیب به اندام کبد می شوند
- کاهش مصرف نوشیدنی های مضر
- انجام معاینات سالانه
- خودداری از مصرف غذا های پرچرب و سرخ کردنی
از مهم ترین خوراکی های سالم برای کنترل و درمان مشکلات کبدی در سالمندان نیز می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- مصرف انواع آجیل همچون بادام
- انواع سبزیجات همچون کلم بروکلی
- مصرف انواع میوه ها همچون موز، گریپ فروت، انگور، زغال اخته و غیره
- مصرف انواع ماهی چرب
بهترین مرکز خدمات پرستاری در تهران
مؤسسه همپای سلامت زندگی، با سال ها فعالیت حرفه ای و پرافتخار در زمینه ارائه خدمات پرستاری در منزل، تحت عنوان یکی از معتبرترین و شناخته شده ترین مجموعه های مراقبت پرستاری در تهران شناخته می شود. این مجموعه دارای تیم پرستاری بسیار ماهر، متخصص و باتجربه در ارائه خدمات پرستاری است که با بهرهمندی از آموزش های لازم و مدارک تخصصی، انواع خدمات پرستاری در منزل از جمله مراقبت از سالمندان در منزل را ارائه می دهند. هدف اصلی این مؤسسه، انجام مراقبت پرستاری در بالاترین کیفیت و جلب رضایت مراجعین است و در این راستا نیز با بهرهمندی از نیروی بسیار دلسوز و مسئولیت پذیر، خدمات مراقبت و نگهداری از سالمندان در منزل را ارائه می دهد.
در پایان
شما عزیزان می توانید برای استفاده از خدمات مراقبت و نگهداری از سالمندان در منزل به صورت موقت و یا شبانه روزی، با مؤسسه همپای سلامت زندگی تماس گرفته و اطلاعات لازم را از مشاورین ما دریافت نمایید.
بدون دیدگاه