حالت تهوع و استفراغ در کودکان خردسال و نوزادان بسیار شایع است و به طور معمول مرتبط با بیماری های خفیف و بسیار مختصر می باشد که در اثر یک عفونت ویروسی به وجود آمده است. بسیاری از کودکان نیز بدون مراجعه به پزشک و انجام درمان های تخصصی، حالت تهوع و استفراغ آن ها بهبود یافته و با رعایت چندین نکات و درمان های خانگی، به زودی حالت استفراغ و تهوع در آن ها برطرف می شود. اما لازم است بدانیم که در صورت عدم بهبودی این حالت در کودکانمان، چه زمانی باید اقدامات لازم را به کمک پزشک متخصص جهت تشخیص علت استفراغ و درمان آن انجام دهیم.
تفاوت رفلاکس و استفراغ در کودکان
استفراغ و رفلاکس در کودکان به ویژه در نوزادان، دو حالت بسیار متفاوت هستند و اغلب والدین کم تجربه این دو حالات را در کودک خود با یکدیگر به اشتباه تشخیص می دهند. حالت رفلاکس در کودکان و نوزادان، مرتبط با معده و مری است و به طور معمول نیز پس از بلعیدن بیش از حد غذای کمکی و یا خوردن شیر به ویژه در نوزادان اتفاق می افتد. اما حالت استفراغ به طور معمول شدید تر از حالت رفلاکس است و مقدار آن نیز بسیار بیشتر بوده و پس از مسمومیت و یا بیماری هایی در کودکان و نوزادان به وجود می آید. تشخیص این دو حالات نیز ممکن است در کودکان و نوزادانی که به طور مداوم دچار حالت رفلاکس می شوند، بسیار سخت باشد. رفلاکس در کودکان به این صورت است که غذا به طور معمول از دهان خارج نشده و دوباره بلعیده می شود و استفراغ می تواند به صورت جهشی و یا غیر جهشی و پس از گذشت مدت زمانی از صرف غذا، در کودکان رخ دهد.
چه زمانی استفراغ در کودکان رخ می دهد؟
حالت تهوع به طور معمول کمی قبل تر از حالت استفراغ در کودکان و نوزادان و همچنین افراد بزرگسال رخ داده و علت آن نیز تشخیص برخی از عفونت ها، آلرژی های غذایی، مسمومیت های غذایی، مصرف برخی دارو ها، تکان های شدید در ماشین و غیره توسط اعصاب بدن و محرک های مغز است. در واقع استفراغ یک واکنش بسیار شدید به یک نوع بیماری و یا ویروس است و تنها فایده آن در کودکان، خلاص شدن از غذای مسدود شده در روده و همچنین بالا آوردن مواد مضر در داخل بدن است. از دیگر دلایل استفراغ در کودکان نیز می توان به وجود برخی عفونت ها در گوش و یا مجاری ادراری، عدم رعایت نکات بهداشتی، انسداد و تورم روده، وجود خون در حرکات روده، پیچ خوردگی روده در نوزادان و غیره اشاره کرد.
انواع استفراغ در کودکان
حالت تهوع و استفراغ در کودکان می تواند به دلایل متعددی از جمله سن کودک، نوع بیماری، نوع مسمومیت و غیره در آن ها ایجاد شده و دارای انواع متفاوتی باشد.
از جمله انواع استفراغ در کودکان نیز می توان به موارد زیر اشاره نمود:
استفراغ در نوزادان
ایجاد تمایز میان استفراغ و رفلاکس در نوزادان تا ۳ ماهگی بسیار حائز اهمیت است و اگر استفراغ نوزادتان شدید نباشد، بنابراین کودک شما سالم است و به احتمال زیاد فقط آب دهان می کند. در صورت استفراغ شدید در نوزادتان نیز به طور حتم از خدمات ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی کودکان و نوزادان درخواست کمک نمایید.
استفراغ شدید همراه با تب
یکی دیگر از حالات استفراغ در کودکان که می تواند نشان دهنده مشکل بسیار جدی تری در فرزندتان باشد، استفراغ شدید همراه با تب ۳۸ درجه سانتی گراد و یا بالاتر است. وجود این علایم در کودکتان بسیار جدی و خطرآفرین بوده و بهتر است فوراً به پزشک مراجعه نمایید. از جمله دلایل شایع استفراغ شدید همراه با تب در کودکان نیز می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تنگی پیلور و یا باریک شدن معده
- آلرژی به برخی مواد غذایی و یا نوشیدن برخی مایعات
- انسداد روده به ویژه در نوزادان که ممکن است به رنگ سبز و یا زرد به نظر برسند
- وجود عفونت در تمامی گروه های سنی به ویژه در کودکان
گاستروانتریت
استفراغ گاستروانتریت، یکی از شایع ترین علل های استفراغ در تمامی گروه های سنی بوده و به معنای وجود عفونت در معده و یا روده است که توسط ویروس ایجاد شده است. این نوع استفراغ در افراد به ویژه کودکان به صورت ناگهانی شروع می شود و به طور معمول در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت برطرف می شود. از جمله علایم گاستروانتریت در افراد و کودکان نیز می توان به وجود تهوع، اسهال، تهوع یا درد های شکمی اشاره نمود. گاستروانتریت در کودکان می تواند از طریق خوردن غذای آلوده و یا لمس سطوح آلوده به آن ها منتقل شده و رعایت برخی نکات همچون رعایت بهداشت، شستن دست ها به طور مداوم و همچنین صرف غذا در منزل برای کودکان، می تواند از وجود این عفونت ها جلوگیری نمایند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر کودک و فرزند شما در حالت تهوع و استفراغ هر یک از علایم ذکر شده زیر را داشت، باید فوراً با پزشک و یا پرستار خود تماس حاصل نمایید:
- استفراغ بسیار شدید و جهشی در نوزادان خردسال و تا ۳ ماهگی
- استفراغ مکرر که بیش از ۲۴ ساعت ادامه می یابد
- استفراغ حاوی صفرا و یا خون که به رنگ های سبز، قرمز، قهوه ای و یا سیاه به نظر می رسند
- استفراغ در کودکان و نوزادان همراه با تب ۳۸ درجه سانتی‌گراد و یا بالاتر
- استفراغ در کودکان بزرگتر همراه با تب ۳۹ درجه
- وجود درد های شکمی و شدید
- دفع خون و یا وجود علایم کم آبی در بدن کودک
- تغییر در رفتار همچون بی حالی و سخت بیدار شدن از خواب
- وجود سردرد و حالت تهوع در کودکان به ویژه در هنگام بیدار شدن از خواب
- امتناع از خوردن غذا و یا نوشیدن مایعات، بیش از چند ساعت
بهترین روش درمان استفراغ در کودکان
حالت استفراغ در کودکان و نوزادان، دارای علت ها و دلایل بسیار گوناگونی است و در صورت عدم وجود بیماری های خطرآفرین و جدی و همچنین استفراغ های شدید در فرزندتان، می توانید با استفاده از راه حل های زیر از استفراغ آن ها جلوگیری نمایید:
به شیر دادن نوزاد خود ادامه دهید
- اگر نوزاد شما از شیر مادر تغذیه می کند و بلافاصله پس از شیردهی دچار حالت استفراغ شده است، می توانید تعداد دفعات شیردهی را برای مدت های کوتاه تری ادامه دهید. به عنوان مثال می توانید هر ۳۰ دقیقه به مدت ۵ دقیقه به نوزاد خود شیر داده و اگر جواب نداد، می توانید هر ۱۰ تا ۱۵ دقیقه مقدار کمتری از شیر مادر را به اندازه ۱ تا ۲ قاشق چای خوری به نوزاد خود بدهید. پس از گذشت ۲ تا ۳ ساعت اگر استفراغ بهبود یافت، می توانید برنامه معمول شیردهی را از سر بگیرید.
- اگر نوزاد شما از شیرخشک می نوشد، در صورت وجود استفراغ می توانید ابتدا می‌توانید از دارو ها و شربت های ضد تهوع و استفراغ که توسط پزشک فرزندتان تجویز شده است استفاده نموده و پس از گذشت ۳۰ دقیقه از صرف دارو، مجدداً به او شیر خشک دهید. از اضافه کردن آب جهت رقیق کردن شیر خشک نیز جداً خودداری نمایید. اگر استفراغ در نوزادتان در عرض ۲۴ ساعت بهبود نیافته و بدتر شد، بهتر است با پزشک و یا پرستار کودک خود تماس بگیرید.
افزایش نوشیدن مایعات در کودکان بزرگتر
بهترین نوشیدنی برای کودکان جهت جلوگیری از استفراغ مجدد در آن ها، مصرف آب به طور روزانه و حفظ آن در بدن می باشد. جهت آب رسانی به کودک خود نیز از مقادیر کم مایعات شروع کرده و آن را تا زمانی که کودکتان بتواند به راحتی آب بنوشد ادامه دهید.
از دادن آبمیوه و یا نوشیدنی هایی که دارای محتویات قندی بسیار بالایی هستند نیز خودداری نمایید.
کنترل بر وعده های غذایی
به طور معمول کودکان در طول بیماری استفراغ، دچار بی اشتهایی و یا کم اشتهایی می شوند و تا ۲۴ ساعت اول پس از استفراغ، نیازی به مجبور کردن فرزندتان جهت خوردن غذا نمی‌باشد. اما زمانی که آن ها آماده‌ی خوردن غذا هستند، بهترین غذا ها ترکیبی از کربوهیدرات های پیچیده همچون گندم، سیب زمینی، برنج، نان، همچنین گوشت های بدون چربی، سبزیجات، میوه ها و ماست است. از خوراندن غذا های پرچرب و سرخ کرده به فرزندتان پس از زمان استفراغ جداً خودداری نمایید.
از دیگر درمان های خانگی جهت بهبود حالت استفراغ در کودکان، می توان به استفاده از آبمیوه های زنجبیل و نعنا، دارچین و عسل، آب گوشت کنسرو شده، میخک، سرکه سیب، دانه رازیانه، بابونه و غیره اشاره نمود.
اینجا بخوانید: پرستار کودک می خوام
در پایان
مؤسسه همپای سلامت زندگی، در زمینه ارائه خدمات پرستاری از کودک در منزل، بیماران و سالمندان در منزل دارای بیش از ۷ سال تجربه بوده و همچنین با بهره مندی از تیم پرستاری بسیار متخصص و باتجربه، خدمات خود را به طور کاملاً حرفه‌ای به شما عزیزان ارائه می دهد. والدین عزیز می توانید جهت مراقبت و نگهداری از نوزادان و کودکان خردسال خود، از خدمات حرفه ای این مجموعه استفاده نموده و برای دریافت راهنمایی ها و مشاوره های لازم جهت استخدام پرستار کودک نیز، با مؤسسه همپای سلامت زندگی تماس حاصل نموده و اطلاعات لازم را از کارشناسان ما دریافت نمایید.
بدون دیدگاه