بیماری افسردگی در دوران سالمندی، به عنوان یک فرآیند پاتولوژیک شناخته می شود نه یک واکنش طبیعی در اثر افزایش سن. اکثر افراد با روند افزایش سن و دوران پیری و همچنین مشکلات متعدد جسمانی و روانی در این دوره از زندگی کنار می آیند و بسیاری از آن ها نیز دارای احساس شادی و حس رضایت از زندگی خود هستند. اما با این حال در جامعه سالمندان، بعضی از آن ها دارای برخی از علایم افسردگی همچون گوشهگیری و عدم تمایل برای حضور در جمع و غیره هستند که این موضوع می تواند بر کیفیت زندگی آن ها تاثیر گذاشته و همچنین بر سایر مشکلات و بیماری های جسمانی بیفزاید. عواملی همچون کهولت سن، بیماری های جسمانی، زوال شناختی، از دست دادن عزیزان، بازنشستگی، رویداد های متعدد زندگی، نقل مکان به جای دیگر و غیره همگی می توانند فرآیند بیماری افسردگی را در سالمندان افزایش داده و علاوه بر آن تشخیص را نیز توسط پزشکان پیچیده تر کنند.
در این مقاله می خواهیم با بیماری افسردگی در سالمندان آشنا شده و علائم، راه های تشخیص و درمان مؤثر آن را مورد بررسی قرار دهیم. پس در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
افسردگی در سالمندان چیست؟
بیماری افسردگی در واقع یک اختلال خلقی و بیماری مزمن پزشکی است و اغلب نیز با احساس غم و اندوه، بی تفاوتی نسبت به مسائل خارجی و همچنین اضطراب مشخص می شود. پیشرفت این بیماری به مرور زمان بر توانایی های فرد جهت انجام عملکرد های طبیعی تأثیر می گذارد و نه تنها بر روی احساسات، بلکه بر نحوه تفکر افراد نیز بسیار تأثیرگذار است.
افسردگی در سالمندان نیز یک اختلال روانپزشکی بسیار رایج است و می تواند تأثیرات متفاوتی را بر کیفیت زندگی و سلامت جسمانی و روانی آن ها بگذارد. این نوع بیماری به طور معمول در ۲ درصد از بزرگسالان ۵۵ سال و یا به بالاتر رخ می دهد و با بالا رفتن سن نیز شیوع آن در افراد افزایش می یابد. علایم افسردگی در افراد مسن به طور معمول مشابه با علایم افسردگی در جمعیت جوان تر است اما در مقایسه با بیماران جوان تر، سالمندان مبتلا به افسردگی به طور معمول چندین اختلال پزشکی و اختلالات شناختی را هم زمان با هم تجربه می کنند. افسردگی در افراد پیر نیز اغلب به طور دقیق تشخیص داده نمیشود و یا به طور ناکافی توسط دارو و یا روان درمانی به دلیل امتناع سالمندان، به طور کامل درمان نمیشود.
تجویز دارو های ضد افسردگی، یکی از گزینه های مناسب درمانی برای افراد مسن مبتلا به افسردگی است اما روش های دیگری همچون ورزش و روان درمانی نیز می تواند برای درمان آن ها بسیار مؤثر باشد. در حال حاضر نیز جمعیت سالمند مبتلا به افسردگی در داخل کشور رو به افزایش است و این اختلال مزمن می تواند علاوه بر تأثیر منفی بر کیفیت زندگی آن ها، بر روحیه ساکنین خانه و یا سایر اعضای خانواده نیز تأثیرگذار باشد.
دلایل افسردگی در سالمندان چیست؟
با توجه به مطالعات انجام شده در رابطه با دلایل ایجاد افسردگی در افراد مسن، عوامل بسیار متعددی می توانند سبب ایجاد این بیماری در بزرگسالان مسن نقش داشته باشند که از جمله شایع ترین آن ها می توان به کاهش فعالیت بدنی، اختلالات خواب، وجود سوابق خانوادگی در افسردگی، بیماری های سرطان، سکته مغزی و غیره اشاره نمود.
به ویژه یکی دیگر از دلایل بسیار مهم در ایجاد افسردگی برای افراد مسن، از دست دادن یکی از عزیزان همانند همسر، فرزندان و یا غیره است که می تواند چالش بزرگی در ابتلای این افراد به افسردگی و یا بدتر شدن آن باشد.
از دیگر دلایل شایع افسردگی در سالمندان نیز می توان به چند مورد زیر اشاره نمود:
- از دست دادن سلامت جسمانی و کهولت سن
- بازنشستگی و یا از دست دادن نقش در محل کار
- از دست دادن توانایی های جسمانی همانند ورزش، دویدن و غیره
- وجود اعتیاد در سالمندان
- استرس، اضطراب و یا انزوای اجتماعی طولانی مدت
علائم افسردگی در سالمندان چیست؟
وجود افسردگی در سالمندان همانند سایر بیماری های مزمن، دارای علائم و نشانه های مشخصی است که با تشخیص و مشاهده آن ها در سالمند خود، می توانید متوجه ابتلای او به این بیماری شوید. اما این نشانه ها لزوماً به معنای وجود یک بیماری مزمن جدی در سالمندان نیست. به عنوان مثال وجود غم و اندوه کوتاه مدت پس از، از دست دادن یکی از عزیزان، مسئله ای عادی و قابل انتظار است. اما تداوم و طولانی مدت شدن غم و اندوه، می تواند به یک بیماری مزمن و تبدیل به علایم بارز افسردگی در سالمندان شود.
مهم ترین علایم افسردگی در سالمندان عبارتند از:
اشک ریختن و گریه مداوم
افراد سالمندی که به طور مداوم گریه کرده و بدون هیچ دلیل واضحی به صورت مکرر اشک می ریزند، ممکن است دچار بیماری افسردگی باشند.
مشکلات بی خوابی و اختلال در خواب
سالمندانی که دارای بیماری افسردگی هستند نسبت به سایر افراد مسن، دارای مشکلات بیشتری در خواب و یا از دست دادن حافظه هستند. اختلالات خواب در این افراد نیز ممکن است به دلیل بیدار شدن در صبح زود و یا خواب زیاد به دلیل بیداری های مکرر در طول شب باشد.
افکار خودکشی
یکی دیگر از علائم وجود افسردگی در سالمندان، تمایل این افراد به افکار خودکشی و یا آسیب رساندن به خود است. وجود افکار خودکشی در افراد طبیعی نبوده و اغلب سالمندانی که دارای معلولیت جسمانی هستند و یا نمیتوانند از خود مراقبت کنند، دارای این افکار می باشند.
عدم تمایل به انجام فعالیت های روزمره
زمانی که یک فرد سالمند از انجام فعالیت هایی که زمانی دوستشان داشته، امتناع کرده و یا دیگر از انجام دادن آن ها لذت نمیبرد، ممکن است دچار بیماری افسردگی باشد. سالمندان مبتلا به افسردگی، اغلب برای انجام کار های روزمره خود علاقه ای نشان نداده و ترجیح می دهند که با خواب و یا انزوا نشینی روز خود را سپری کنند.
تغییر در وزن و یا کاهش اشتها
اختلالات عاطفی و افسردگی می تواند بر اشتها و مدیریت وزن افراد سالمند بسیار تأثیرگذار باشد. برخی از افراد سالمند به دلیل وجود احساس غم و بدبینی، برای به دست آوردن آرامش رو به پرخوری کرده و از سوی دیگر برخی سالمندان به دلیل احساسات بی تفاوتی و ناامیدی که اغلب با افسردگی همراه است، ممکن است از خوردن غذا امتناع کرده و سبب کاهش وزن شوند.
مشکل در تصمیم گیری و تمرکز
از دست دادن علاقه به فعالیت های روزانه به دلیل وجود بیماری های جسمانی و شایع در دوران سالمندی، می تواند در به خاطر سپردن جزئیات و تمرکز این افراد تأثیر گذاشته و به مرور سبب ایجاد افسردگی در آن ها شود. عدم توجه به عواقب، دیدن نیمه خالی لیوان و همچنین انتظار بدترین ها از فعالیت ها نیز از دیگر علائم و عوارض جانبی افسردگی در سالمندان است.
دیگر علائم افسردگی در سالمندان نیز شامل شرح زیر است:
- کاهش انرژی و یا خستگی
- خلقوخوی ضعیف و یا غمگین
- پیدایش احساس گناه و ناامیدی بی دلیل و یا حس بی ارزشی
- وجود درد های مزمن و جسمانی
- اختلالات و مسائل گوارشی
- تحریک پذیری و یا بی قراری
- کناره گیری از اعضای خانواده و دوستان
تشخیص و درمان افسردگی در سالمندان
اگر علائم افسردگی را در فرد مسن نزدیک به خود مشاهده کردید، سعی نمایید در مورد نگرانی های فرد با خود او صحبت کرده و تا حد امکان علایم افسردگی را عادی سازی کنید. همچنین برای درمان بهتر و اصولی تر، می توانید از تخصص پزشکان در این حرفه بهرهمند شوید. برای اثبات بیماری افسردگی در افراد مسن، پزشکان می توانند علایم و نشانه های افسردگی را در صورت حداقل دو هفته از وجود این بیماری در سالمندان تشخیص دهند. قبل از تشخیص نهایی نیز پزشک مربوطه ابتدا سابقه پزشکی فرد سالمند را بررسی کرده و با پرسش های متعددی در رابطه با علایم افسردگی از سالمندان، متوجه می شود که این بیماری از چه زمانی در این فرد شیوع یافته است. برای تشخیص بهتر نیز پزشکان معاینات فیزیکی و آزمایشات خون را نیز انجام می دهند.
از جمله بهترین راه های درمان افسردگی در سالمندان نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مشاوره و یا روان درمانی
یکی از بهترین روش های درمان افسردگی در سالمندان، استفاده از روان درمانی و یا گفتاردرمانی برای آن ها است. زیرا در این روش از درمان، از دارو برای کنترل و جلوگیری از پیشروی این بیماری استفاده نشده و همچنین سالمندان می توانند با صحبت و بیان مشکلات خود و همچنین خالی شدن احساسات، طرز تفکر خود را تغییر داده و بتوانند عادات ضعیف خود را برای افزایش کیفیت زندگی خود تنظیم کنند.
درمان توسط دارو
یکی دیگر از روش های درمان افسردگی در سالمندان، تجویز دارو های ضد افسردگی است. افراد مسن نسبت به افراد جوان تر، بیشتر در معرض خطرات و عوارض جانبی دارو های ضد افسردگی هستند و از این رو این داروها برای آن ها با حساسیت بسیار بیشتر و با توجه به بیماری های فرد سالمند تجویز شده و اغلب سعی می شود از گفتاردرمانی برای کاهش علایم افسردگی در سالمندان استفاده شود. همچنین وجود مشکلات حافظه و عدم تمرکز در سالمندان هم می تواند سبب اختلال در دوز های مصرفی دارو های ضد افسردگی شود که این نیز خود منجر به درمان ناکافی و یا ایجاد مشکلات دیگر خواهد شد.
درمان توسط ورزش و رژیم غذایی
حفظ سلامت جسمی و روانی در سالمندان، می تواند در کاهش ابتلای سالمندان به بسیاری از بیماری های جسمی و روانی مؤثر باشد. مطالعات نشان دادهاند که انجام ورزش و فعالیت های جسمانی روزمره و همچنین استفاده از رژیم غذایی مناسب و خاص، به بهبود خلقوخو و سطح انرژی بالاتر در سالمندان کمک کرده و با تولید اندورفین و هورمون های شادی آور، می تواند از ابتلای آن ها به افسردگی نیز جلوگیری نماید.
تحریک مغناطیسی و یا درمان شوک الکتریکی نیز از دیگر راه های درمان افسردگی در سالمندان هستند که از این روش ها در صورت عدم پاسخ دهی سالمندان به سایر روش های درمانی، استفاده می شود.
در پایان
مؤسسه همپای سلامت زندگی با بیش از ۷ سال سابقه در ارائه خدمات پرستاری و مراقبتی و شماره ثبتی ۶۱۴۹۵۶، خدمات خود را به شکل کاملاً حرفه ای و تخصصی به شما عزیزان ارائه داده و دارای تیم پرستاری و مراقبتی بسیار متخصص، کارآزموده و با تجربه در این حرفه است. شما عزیزان می توانید برای بهرهمندی از خدمات با کیفیت پرستاری از سالمندان در منزل، با مؤسسه همپای سلامت تماس حاصل نموده و تمامی اطلاعات لازم را از کارشناسان ما دریافت کنید.
بدون دیدگاه