یکی از موارد بسیار طبیعی در والدین جدید، این است که در رابطه با هر چیز غیرعادی در نوزاد تازه متولد شده خود نگران شده و سریعاً برای درمان آن اقدام می کنند. وجود زردی در نوزادان تازه متولد شده، یکی از شایع ترین بیماری های موجود در نوزادان بوده و همچنین یکی از بیشترین مواردی است که والدین پس از ۱ یا ۲ هفته از متولد شدن فرزندشان به این دلیل به دکتر مراجعه می کنند. این نوع بیماری در کودکان همراه با علائمی چون وجود زردی در پوست و سفیدی چشم مشخص می شود و در بسیاری از نوزادان نیز بی خطر بوده و لازم به نگرانی نمی باشد.
در این مقاله قصد داریم تا با زردی در نوزادان آشنا شده و علائم و راه های درمان آن را مورد بررسی قرار دهیم. پس در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
زردی در نوزادان چیست؟
زردی، یک بیماری شایع در نوزادان است و طبق تحقیقات انجام شده، حدود ۶۰ درصد از نوزادان طی ۲ تا ۷ روز پس از به دنیا آمدن دچار این نوع بیماری می شوند. بیماری زردی در بسیاری از نوزادان، کاملاً بی خطر بوده و در برخی دیگر نیز دارای عوارض جدی می باشد که حتماً نیاز به درمان توسط پزشک متخصص را خواهند داشت. علت زردی در نوزادان تازه متولد شده نیز به دلیل تجمع بیش از حد بیلی روبین در بدن است. زمانی که گلبول های قرمز در بدن به طور طبیعی تجزیه می شوند، ماده ای زرد رنگ تشکیل شده و کبد ما به طور معمول بیلی روبین را پردازش و از بدن حذف می کند. اما در نوزادان، کبد با ظرفیت کامل انسان های بالغ عمل نکرده و به راحتی نمیتواند بیلی روبین اضافی را تجزیه و از بدن دفع نماید. همچنین در زمان جنینی، بیلی روبین اضافی توسط کبد مادر قبل از تولد نوزاد جذب و دفع می شود و به همین دلیل نوزادان تازه متولد شده ممکن است دچار مشکل شده و به زردی مبتلا شوند. در این نوع بیماری در نوزادان، بیلی روبین اضافی در بدن به جای خروج از طریق مدفوع، دوباره به بدن جذب شده و با تجمع در خون، سبب ایجاد رنگ زرد در چشم و پوست نوزادان می شود.
مدت زمان ماندگاری زردی در نوزادان
زردی در نوزادان بسیار شایع است اما برخی نوزادان به دلایلی دچار این بیماری و بروز علایم مشهود نخواهند شد. برخی نوزادان نیز ۲ تا ۳ روز پس از زایمان، دچار این بیماری شده و بسیاری از آن ها بدون هیچ گونه علایم و عوارض خطرناک این بیماری را پشت سر گذاشته و کم تر از یک هفته کبد آن ها به تنهایی بیلی روبین اضافی را بدون درمان تخصصی دفع می کند. در برخی موارد نیز وجود زردی در نواحی چون پوست و چشم نوزادان بسیار افزایش می یابد و در مواقع بسیار نادر نیز بیلی روبین می تواند در اندام های فراتر از پست همچون مغز رسوب کرده و سبب ایجاد آسیب دائمی به مغز شود که باید سریعاً توسط پزشک درمان شوند. به طور کلی نیز روند بهبودی زردی در نوزادان تا دو هفته به طول می انجامد.
علت زردی در نوزادان چیست؟
همان طور که در ابتدای مقاله به آن اشاره شد، تمامی نوزادان در بدو تولد دچار بیماری زردی و افزایش چشمگیر بیلی روبین در بدن خود نیستند و تنها ۶۰ درصد از نوزادان ممکن است دچار این نوع عارض شده که پس از مدت کوتاهی نیز بسیاری از آن ها به راحتی بهبود خواهند یافت. از جمله دلایل شایع افزایش خطر ابتلا به زردی در نوزادان نیز می توان به چند مورد زیر اشاره نمود:
نارس به دنیا آمدن نوزاد
زمانی که نوزادان به صورت نارس متولد می شوند، اندام هایی چون کبد آن ها قدرت جذب و دفع بیلی روبین در بدن را نداشته و ممکن است پس از گذشت ۱ هفته پس از تولد، دچار بیماری زردی ابتدا در پوست و سپس در قسمت هایی چون گردن در بدن شوند.
متولدین آسیای شرقی
متولدین آسیای شرقی نسبت به سایر نوزادان متولد شده در سرتاسر جهان، دارای احتمال بیشتری جهت ابتلا به بیماری زردی و یرقان هستند.
خواهر و یا برادر کودک که زردی داشته است
وجود سوابق بیماری زردی در خواهر و یا برادر کودک تازه متولد شده، می تواند یکی از دلایل شایع این نوع بیماری در نوزادان باشد.
بیماری های خاص
وجود بیماری هایی چون کم کاری تیروئید، اختلالات ژنتیکی، عدم سازگاری خون مادر با نوزاد و غیره نیز می تواند از جمله دلایل ایجاد زردی در نوزادان باشد.
انواع زردی در نوزادان
از جمله رایج ترین انواع زردی در نوزادان که به دلایل گوناگونی در کودکان تازه متولد شده به وجود می آید، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
زردی در اثر تغذیه ناکافی
اگر نوزادان تازه متولد شده به اندازهی کافی از شیر مادر و یا شیر خشک مقوی مصرف نمی کنند، بنابراین نمی توانند مدفوع کافی را برای دفع بیلی روبین اضافی ایجاد کرده و از این رو دچار بیماری یرقان می شوند. در چنین مواردی اگر سطح بیلی روبین در خون کودک شما بین ۱۵ تا ۲۰ میلی گرم باشد، پزشکان درمان در بیمارستان را توصیه نموده و هنگامی که سطح آن در بدن کاهش یابد، علایم بیماری تا هفته آینده و با درمان های خانگی به طور کامل از بین خواهند رفت.
زردی حاصل از شیر مادر
در حال حاضر پزشکان به طور قاطع در رابطه با این نوع یرقان در کودکان مطمئن نیستند اما یکی از دلایل پایدار آن این است که این نوع زردی در نوزادان زمانی ایجاد می شود که ماده ای در شیر مادر از تجزیه بیلی روبین در بدن نوزادان جلوگیری می کند. این نوع زردی در نوزادان به احتمال زیاد یک اختلال ژنتیکی است و این بدان معنا نیست که مادر باید شیردهی خود را متوقف کند. در چنین شرایطی به مدت ۱۲ هفته سطح بیلی روبین در نوزاد مورد بررسی قرار گرفته و در صورت نیاز به درمان نیز، برای فروکش کردن علائم زردی کودک را در بیمارستان بستری می کنند.
زردی حاصل از ناسازگاری RH
این نوع زردی در نوزادان زمانی رخ می دهد که مادر دارای خون RH منفی و نوزاد دارای خون RH مثبت باشد. این نوع ترکیب سبب می شود که خون مادر آنتی بادی هایی بسازد که گلبول های قرمز خون نوزاد را سریع تر تجزیه کرده و در آخر سطح بیلی روبین را در بدن نوزادان افزایش دهد. فرآیند این نوع زردی در رحم آغاز می شود و یکی از دلایل متعددی که گروه خونی مادران باردار در طول ویزیت های دوران بارداری مورد بررسی قرار می گیرد، این است که اگر دارای RH منفی هستند، در هفته ۲۸ بارداری و در حین زایمان به ویژه زمانی که دچار خون ریزی هستند، ایمونوگلوبین RH تزریق شود تا از ایجاد این آنتی بادی ها جلوگیری شود.
زردی حاصل از ناسازگاری گروه خونی
اگر مادری دارای گروه خونی O و نوزادش دارای گروه خونی A و B باشد، سیستم ایمنی بدن مادر به احتمال زیاد آنتی بادی هایی را علیه سلول های خونی نوزاد خواهد ساخت. برخلاف زردی حاصل از ناسازگاری RH، این نوع یرقان به طور معمول پس از زایمان اتفاق می افتد و در این نوع زردی، آنتی بادی ها از طریق جفت به داخل خون نوزاد انتقال پیدا می کنند. این نوع زردی در نوزادان بسیار قوی تر است و به طور معمول نیز در بیمارستان به صورت تخصصی درمان می شوند.
علائم زردی در کودکان و نوزادان
از جمله شایع ترین و رایج ترین علائم زردی نوزادان و کودکان تازه متولد شده، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- زردی در سفیدی چشم
- زردی در داخل دهان
- تب بالای ۳۸ درجه سانتی گراد
- اشتهای بسیار ضعیف
- بی حالی در نوزادان
- گریه با صدای بلند
- زردی در کف دست و پا
- اختلال در خواب
- عدم دفع کافی در طول روز
- خم کردن شکم به سمت جلو و بردن سر، گردن و پا به سمت عقب
- عدم رغبت برای خوردن شیر مادر
- بیدار شدن به سختی از خواب
درمان زردی در خانه
وجود زردی در پوست و چشم نوزادان، می تواند علائم دیگری نیز شامل خواب آلودگی شدید و مشکل در تغذیه و افزایش وزن در نوزادان را به همراه داشته باشد که در صورت مشاهد آن ها، بهتر است برای کنترل و رفع آن، از درمان های فوری توسط پزشک متخصص بهرهمند شوید. در صورت کنترل زردی نوزادان در خانه با توجه به تشخیص پزشک نیز می توانید در منزل علایم زردی را در کودک خود کاهش دهید. در چنین شرایطی فرزند خود را در یک اتاق گرم با یک پنجره بزرگ و آفتاب گیر قرار داده و تمامی لباس های کودک را درآورده و بگذارید ۱ یا ۲ ساعت زیر نور خورشید بماند. آفتاب خورشید، به تجزیه بیلی روبین در بدن نوزاد کمک کرده و از این رو می تواند علائم آن را به حد چشمگیری کاهش دهد. همچنین شیر دادن مکرر مادر به کودک نیز حرکات روده نوزاد را افزایش داده و بیلی روبین بهتر دفع می شود.
یک نکته قابل توجه در رابطه با زردی نوزاد نیز این است که این بیماری معمولاً از سر تا پای نوزادان ایجاد می شود و قسمت هایی چون پا و دست ها معمولاً آخرین نواحی هستند که علایم در آن ها بروز می یابد. اگر متوجه زردی در این نواحی شدید، باید فوراً نوزادتان را جهت کاهش سطح بیلی روبین در بدن به بیمارستان منتقل نمایید.
استفاده از ترنجبین و آب، عرق کاسنی، خاک شیر، حجامت، عناب دم کرده و غیره نیز از جمله طب های سنتی برای کاهش زردی در نوزادان هستند و در صورت درمان در بیمارستان نیز از فتو تراپی و یا نوردرمانی استفاده می شود.
در پایان
مؤسسه همپای سلامت زندگی با سال ها تجربه و سابقه پرافتخار در زمینه ارائه خدمات پرستاری در منزل مشغول به فعالیت بوده و دارای تمامی مجوز های رسمی از ارگان های مربوطه است. این مؤسسه دارای تیم پرستاری بسیار مجرب و متخصص در نگهداری و مراقبت از کودکان، پرستاری از سالمندان و بیماران در منزل است و شما عزیزان می توانید جهت اطلاع از چگونگی استخدام پرستار کودک در منزل و دریافت راهنمایی ها و مشاوره های لازم، با این مؤسسه تماس حاصل نموده و با مشاوران ما در ارتباط باشید.
بدون دیدگاه