اگرچه آهن یکی از عناصر کم مصرف برای بدن شناخته شده است، ولی اگر مقدار آن از حد نرمال کمتر شود، عوارضی را برای انسان به همراه خواهد داشت. با توجه به تأثیراتی که کمبود آهن در بازه‌های سنی مختلف بر روی بدن دارد، می‌خواهیم درمورد کمبود آهن در کودکان صحبت کنیم. شما به‌عنوان والدین باید بدانید اگر بدن کودک شما دچار کمبود آهن شود، چه مشکلاتی برای او رخ می‌دهد. این مقاله از نظر علمی، اطلاعات دقیق و کاملی را در اختیار شما قرار خواهد داد. پس با ما همراه باشید.
دلایل ابتلا به کمبود آهن در کودکان
اولین موضوع مهمی که لازم می‌دانیم در مورد آن صحبت کنیم این است که چرا کودکان با مشکلی همانند کمبود آهن مواجه می‌شوند. عوامل مختلفی در این زمینه دخیل هستند که در ادامه، این عوامل را با هم بررسی می‌کنیم:
نداشتن رژیم غذایی مناسب
کودکان تا سن شش ماهگی از شیر مادر تغذیه می‌کنند. اگر مادر رژیم غذایی غنی از آهن نداشته باشد، نوزاد در این سن دچار فقر آهن می‌شود. از طرف دیگر وقتی کودک شما شروع به غذا خوردن کرد، حتماً باید رژیم غذایی هفتگی او به اندازه کافی آهن داشته باشد تا بتواند نیاز بدن کودک شما را تامین کند.
بروز اختلالات گوارشی
جذب مواد غذایی در روده‌ها انجام می‌شود. اگر روده کوچک کودک شما دچار مشکل باشد، هرچه غذای غنی از آهن هم مصرف کند، جذب اتفاق نمی‌افتد و کودک دچار کمبود آهن خواهد شد.
استفاده از مکمل‌های غذایی کمکی
متخصصان در حوزه مراقبت از کودکان و نوزادان، همواره توصیه می‌کنند که والدین تحت نظر پزشک کودک، از مکمل‌های غذایی مناسب استفاده کنند. ممکن است کودک شما دچار کم خونی و فقر آهن شده باشد و وقتی غذای کمکی استفاده نکنید، این مسئله شدیدتر می‌شود.
تولد نوزاد نارس
اگر نوزاد شما زودتر از موعد به دنیا بیاید یا وزن او کم باشد، قطعاً در چنین شرایطی دچار کمبود آهن خواهد شد.
ابتلا به برخی از بیماری‌ها
متاسفانه برخی از بیماری‌های مزمن این شرایط را فراهم می‌کنند که جذب آهن در بدن اتفاق نیفتد و در نتیجه کودک دچار مشکلاتی همانند کم خونی و کمبود آهن می‌شود.
بررسی علائم و نشانه های کمبود آهن در کودکان
اما شما به‌عنوان والدین باید بدانید چگونه می‌توان از روی نشانه‌های ظاهری، متوجه شد که کودک دچار کمبود آهن شده است. به هر حال همین علائم کمک می‌کنند شما هرچه زودتر به متخصص مراجعه کنید؛ آزمایشات لازم را انجام دهید و اگر کمبود آهن در کودک ثابت شد، درمان را آغاز نمایید. مهمترین علائم کمبود آهن در کودکان عبارتند از:
- کودک شما دچار رنگ پریدگی می‌شود.
- سطح انرژی او پایین می‌آید.
- رشد بدن کودک به نسبت به هم‌سن و سالان او به شدت کم است.
- اشتهای کافی برای خوردن غذا ندارد.
- تعریق زیادی دارد.
- دست و پای او همیشه سرد است.
- ضربان قلب تندی دارد.
- دچار مشکلات رفتاری همانند تحریک‌پذیری و بی‌قراری شده است.
- علاقه زیادی به خوردن رنگ، خاک یا نشاسته دارد.
- در برخی موارد سردردهای میگرنی به سراغ کودک می‌آید.
- زبان او را بررسی کنید. آیا زخم یا تورم بر روی آن وجود دارد؟
چگونه می توان کمبود آهن در کودکان را اندازه گیری کرد؟
به‌طور کلی متخصصان با سه روش می‌توانند سطح آهن در کودکان را بررسی کرده و تشخیص دهند آیا کودک دچار کمبود آهن شده است یا خیر:
اندازه‌گیری هموگلوبین و هماتوکریت
هکوگلوبین پروتئینی مسئول انتقال اکسیژن است. هماتوکریت نیز تعیین‌کننده نسبت حجم گلبول‌های قرمز به حجم کل خون بدن است. وقتی این دو مقدار کاهش پیدا می‌کند، یعنی سطح آهن خون پایین آمده است.
آزمایش شمارش کامل خون
در این آزمایش باید تعداد دقیق گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها اندازه‌گیری شوند. حتی ممکن است متخصص از شما بخواهد که رتیکولوسیت‌ها را نیز اندازه‌گیری کنید تا اطلاعات کاملی درمورد خون کودک به دست بیاورد.
آزمایش اسمیر محیطی
هدف از این آزمایش این است که وضعیت خون کودک از نظر طبیعی یا غیر طبیعی بودن آن بررسی شود. برای این منظور، یک نمونه کوچک از خون کودک تهیه شده و در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد. بعد از بررسی نتیجه آزمایش، ممکن است نیاز باشد که شما آسپیراسیون استخوان مغز، بیوپسی استخوان مغز یا هر دو آزمایش را انجام دهید. این موضوع به تشخیص متخصص بستگی دارد.
کمبود آهن چه عوارضی برای کودک به همراه خواهد داشت؟
علت اینکه همیشه توصیه می‌کنیم کمبود آهن در کودکان باید هرچه زودتر درمان شود، عوارضی است که این مسئله برای کودکان به همراه خواهد داشت. مهمترین عارضه های کمبود آهن در کودک عبارتند از:
- سرعت رشد کودک شما نسبت به افراد هم‌سن و سال خود بسیار کم می‌شود و همین مسئله بر روی فرم بدنه او تاثیر می‌گذارد.
- کودک دچار مشکلات قلبی همانند افزایش ضربان قلب، آریتمی یا نارسایی قلبی خواهد شد.
- قدرت دفاعی بدن کاهش می‌یابد و خطر ابتلا به عفونت‌ها بیشتر می‌شود.
- کودک شما دچار تعریق بیش از اندازه می‌گردد.
میزان آهن مورد نیاز در کودکان چقدر است؟
والدین در تغذیه فرزندان برای تامین نیازهای غذایی آن‌ها، حتماً باید به جنسیت کودک و سن او توجه داشته باشند. برای مثال اگر می‌خواهید کودک شما دچار کمبود آهن نشود، باید میزان آهن روزانه بدن کودک را طبق جدول زیر تنظیم نمایید:
| سن | پسر | دختر |
| تولد تا 6 ماهگی | 27/0 میلی‌گرم | 27/0 میلی‌گرم |
| 7 تا 12 ماهگی | 11 میلی‌گرم | 11 میلی‌گرم |
| 1 تا 3 سالگی | 7 میلی‌گرم | 7 میلی‌گرم |
| 4 تا 8 سالگی | 10 میلی‌گرم | 10 میلی‌گرم |
| 9 تا 13 سالگی | 8 میلی‌گرم | 8 میلی‌گرم |
| 14 تا 18 سالگی | 11 میلی‌گرم | 15 میلی‌گرم |
برای درمان کمبود آهن در کودکان چکار کنیم؟
اگر کودک شما در بازه سنی ۴ تا ۶ ماه است، قطعاً به جز شیر مادر نمی‌تواند چیز دیگری مصرف کند. پس مادران باید حتماً در این بازه زمانی، غذاهای غنی از آهن مصرف کنند تا بتوانند نیاز بدن نوزاد خود را تأمین نمایند. این غذاها شامل ماهی، گوشت قرمز، حبوبات، مغزیجات، هندوانه، تخم مرغ، گیلاس، کره بادام زمینی، اسفناج و انواع سبزیجات سبز است.
اما از زمانی که کودک شما شروع به غذا خوردن کرد، باید تمامی غذاهای سرشار از آهن را با یک برنامه غذایی مناسب در رژیم غذایی او قرار دهید. شما با این کار از ابتلا به کمبود آهن در کودک جلوگیری می‌کنید. حتی اگر کودک شما دچار کمبود آهن نیز باشد، در مواردی که شرایط حاد نیست، با همین رژیم غذایی می‌توانید مشکل را برطرف کنید. البته گاهی اوقات لازم است کودک در کنار رژیم غذایی مناسب، دارو درمانی را نیز انجام دهد. حتماً باید طبق نظر متخصص پیش بروید.
در پایان
بعضی از والدین بنا به شرایط کاری که دارند، مجبور هستند پرستار کودک برای فرزند خود استخدام کنند. اگر کودک شما دچار کمبود آهن است، حتماً به پرستار او اطلاع دهید تا رژیم غذایی مناسب را برای او در پیش گیرد. حتی اگر کودک شما از این نظر مشکلی ندارد، باز هم یک پرستار حرفه‌ای باید رژیم غذایی کامل و سرشار از انواع عناصر معدنی را برای کودک شما تنظیم کند تا دچار فقر مواد معدنی به‌خصوص کمبود آهن نشود. بنابراین این مسئله بسیار مهم است که یک پرستار حرفه‌ای را استخدام کنید. کافی است با همپای سلامت در تماس باشید تا از این بابت هیچ نگرانی نداشته باشید. همپای سلامت پرستاران کاربلد و متخصص را به منزل شما اعزام می‌کند و اگر عملکرد او را تأیید کردید، قرارداد منعقد خواهد شد.
بدون دیدگاه