همان طور که مطلع هستید، استفاده از رژیم غذایی سالم و مغذی در دوران بارداری، جهت حفظ سلامت جنین و مادر بسیار حائز اهمیت است. اکنون پس از به دنیا آمدن کودک نیز، حفظ سلامت نوزاد با استفاده از رژیم غذایی مغذی، بسیار مهم بوده و باید از برنامه غذایی مناسب جهت تغذیه نوزادان استفاده کرد. زیرا یک سال اولیه زندگی برای نوزادان بسیار حیاتی بوده و ارائه رژیم غذایی مناسب در این دوره، در تکامل و رشد کودکان بسیار تأثیر گذار است. در ادامه با اهمیت تغذیه سالم برای کودکان، جدول تغذیه نوزاد از ۴ ماهگی تا ۱۲ ماهگی و انواع غذا های کمکی آشنا شده و آن ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد. پس در ادامه با ما همراه باشید.
بررسی اهمیت تغذیه سالم برای کودکان
موضوع بسیار مهمی که والدین و پرستاران باید در نگهداری از کودکان به آن توجه داشته باشند، بحث رژیم غذایی مناسب برای آن‌ها است. شما نباید هر نوع غذایی را برای کودک در نظر بگیرید و برای تنظیم رژیم غذایی کودک، باید وسواس بیشتری به خرج دهید چون تغذیه سالم برای کودکان از چند منظر اهمیت دارد:
به رشد جسمی کودک کمک کنید.
کودک در سن رشد قرار دارد و سریعا عضلات و بافت استخوانی در حال تقویت شدن هستند. هرگونه خللی در رژیم غذایی، می‌تواند بر روی رشد جسمی کودک تاثیر بگذارد. باید مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها را در رژیم غذایی کودک در نظر بگیرید تا استخوان بندی بدن محکم شود و عضلات و بافت‌ها به خوبی شکل بگیرند. متاسفانه یکی از مهمترین عواملی که باعث شده است در چند سال اخیر قد کودکان کوتاه شود، بحث تغذیه ناسالم است.
سیستم ایمنی بدن کودک را تقویت کنید.
یکی از مهمترین عواملی که باعث می‌شود کودک مدام در معرض ابتلا به سرماخوردگی و بیماری‌های ویروسی قرار داشته باشد، تغذیه ناسالم است. چون وقتی سیستم ایمنی بدن ضعیف شود، مسلماً کودک بیشتر بیمار خواهد شد. در رژیم غذایی کودک مواد غذایی غنی از ویتامین c و روی قرار دهید تا سیستم ایمنی بدن او تقویت گردد.
به سلامت روان کودک کمک کنید.
تغذیه خوب باعث بهبود شرایط روحی کودک، بهبود عملکرد مغز و جلوگیری از افسردگی خواهد شد.
از چاقی کودک جلوگیری کنید.
متأسفانه در سال‌های اخیر آمار کودکان مبتلا به چاقی افزایش یافته است و این مسئله به دلیل مصرف مواد غذایی نامناسب شامل فست فود و خوراکی‌های شور یا شیرین اتفاق می‌افتد. بنابراین داشتن رژیم غذایی سالم، از ابتلا به دیابت در کودکان، چاقی و فشار خون بالا در بزرگسالی کمک می‌کند.
جدول تغذیه نوزاد تا ۴ ماهگی
تمامی پزشکان و متخصص کودکان، برای تغذیه نوزادان تا ۴ ماه اول زندگی، به طور انحصاری شیر مادر و یا شیرخشک را توصیه می کنند. زیرا شیر مادر شامل مواد غنی از ویتامین ها، پروتئین ها، مواد معدنی و دیگر مواد ضروری برای رشد و تکامل بهینه کودک بوده و در صورت کافی نبودن شیر مادر نیز والدین می توانند از شیرخشک برای تغذیه فرزندشان استفاده کنند. از ماه چهارم به بعد نیز می توانید نوزاد خود را با انواع غذا های کمکی نیمه جامد و غلیظ تر از شیر آشنا کرده و در کنار آن با شیر مادر یا شیرخشک نوزاد را تغذیه نمایید.
جدول تغذیه نوزاد ۴ ماهگی تا 8 ماهگی
رژیم غذایی توصیه شده برای نوزادان ۴ ماه تا 8 ماهگی، اغلب شامل غذا های پوره شده شامل سبزیجات، غلات، میوه ها و حتی گوشت قرمز و سفید هستند. این نوع از غذا های کمکی، بافت نرم و لطیفی برای راحتی نوزادان در زمان بلع و جلوگیری از خفگی داشته و دارای مواد مغذی و کالری لازم جهت رشد آن ها می باشند.
به طور کلی نیز غذا های کمکی استفاده شده برای کودکان مانند آرد گندم یا برنج و پوره بادام، دارای طعم و مزه خاصی نبوده و اغلب بدون نمک و ادویه هستند. بنابراین مادران می توانند با افزودن برخی گیاهان، شیر و غیره به غذای کمکی فرزندشان، آن ها را خوش طعم تر کنند.
به این نکته نیز توجه داشته باشید که بسیاری از پزشکان، شروع غذای کمکی را از ۶ ماهگی به بعد برای نوزادان توصیه می کنند اما شما می توانید با مشورت پزشک متخصص، غذای کمکی را از پایان ۴ ماهگی برای فرزندتان آغاز کنید.
جدول تغذیه نوزاد ۸ ماهگی تا ۱۰ ماهگی
در دوره ۸ تا ۱۰ ماهگی، والدین می توانند کم کم غذا های جامد را به جدول تغذیه نوزادان به عنوان غذای کمکی اضافه کنند. همچنین نوزادان از ۸ ماهگی به بعد، تسلط بسیار بیشتری در حرکت دست و خوردن غذا داشته و بنابراین می توانند شروع به یادگیری خوردن غذا کنند.
از مهم ترین غذا های کمکی توصیه شده برای نوزادان ۸ ماه تا ۱۰ ماه نیز می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- انواع پوره گوشت قرمز و سفید
- پوره سیب زمینی شیرین
- انواع میوه و پوره میوه مانند شیر و موز
- انواع سوپ و آش سبزیجات پخته
- پوره غلات و حبوبات
جدول تغذیه نوزاد ۱۰ ماهگی تا ۱۲ ماهگی
از ۱۰ ماهگی تا ۱۲ ماهگی، کودک شما می تواند روزانه ۳ تا ۴ وعده غذایی را به همراه یک میان وعده سالم مصرف کند. مادران می توانند به جای استفاده از غذا های پوره شده، غذا های جامد را به قطعات کوچک خرد کرده و کودکان را به خوردن غذا با انگشتان خود تشویق نمایند. در زمان گرسنگی کودک نیز می توانید از شیر مادر و یا شیر خشک برای تغذیه او به ویژه در هنگام خواب استفاده کنید. غذا های کمکی استفاده شده در این دوره نیز شامل انواع مواد مغذی همچون سیب زمینی، غلات، میوه جات، سبزیجات، دانه ها، حبوبات، تخم مرغ، هویج، بروکلی، کدو، لبنیات غیر گاوی، ماهی و مرغ، گوشت و غیره هستند.
در این دوره نیز اگر کودکان از خوردن غذای جدید امتناع می کنند، او را مجبور به خوردن غذا نکرده و چند روز بعد مجدداً شانس خود را امتحان کنید.
لیست ۱۰ غذای کمکی برای نوزاد
غذا های کمکی استفاده شده برای نوزادان ۴ ماه تا ۱۲ ماهگی، باید حاوی انواع مواد مغذی، ویتامین ها، مواد معدنی و غیره بوده تا بتوانند انرژی مورد نیاز را برای کودک و رشد و تکامل او فراهم آورند. طبخ و آماده سازی این نوع غذا ها نیز بسیار متفاوت از غذای بزرگسالان است و در آن ها از روغن های سرخ کردنی، ادویه جات حساسیت زا، نمک و غیره به هیچ عنوان استفاده نمی‌شود. غذا های کمکی همان طور که از نامشان پیداست، مکمل هایی در کنار شیر مادر و یا شیرخشک هستند و در صورت شروع به استفاده از غذا های کمکی، تغذیه شیر تا سن دو سالگی نباید متوقف شود.
از مهم ترین و سالم ترین غذا های کمکی مقوی برای نوزادان نیز می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- انواع سوپ گوشت
- انواع سوپ مرغ و سوپ قارچ
- انواع فرنی با آرد برنج
- پوره سبزیجات
- پوره حبوبات
- حریره بادام
- پوره انواع خوراک سبزیجات
- پوره میوه ها
- پوره سیب زمینی با شیر
- پوره ماهی، مرغ و گوشت
- انواع آبمیوه و سرلاک
- پوره کدو حلوایی، لوبیا سبز، هویج پخته شده و غیره
مهم ترین مواد مغذی مورد نیاز برای کودکان و نوزادان نیز شامل شرح زیر است:
- مواد غذایی حاوی فیبر همانند سیب زمینی
- مواد غذایی حاوی آهن و بتاکاروتن همانند انواع کدو، هویج و سبزیجات زرد رنگ
- مواد غذایی حاوی آهن و ویتامین B همانند انواع حبوبات و لوبیا
- مواد غذایی حاوی پروتئین، کلسیم و ویتامین D همانند تخم مرغ
- مواد غذایی حاوی مواد معدنی، ویتامین، آهن و غیره همانند انواع گوشت قرمز و گوشت سفید
- مواد غذایی فیبردار مانند انواع نان، غلات و بیسکویت
آموزش تغذیه سالم به کودکان
از زمانی که کودک شما شروع به غذا خوردن می‌کند، شما با یکسری آموزش‌ها می‌توانید کمک کنید که کودک همزمان با افزایش سن، به تغذیه سالم روی بیاورد و از خوردن خوراکی‌ها و مواد غذایی مضر پرهیز نماید. برای این منظور، چند نکته زیر را در نظر داشته باشید:
- پدر و مادر الگوی فرزندان هستند. بنابراین اگر شما تغذیه سالم داشته باشید، به‌صورت ناخواسته کودک از شما یاد می‌گیرد و همان رفتار شما را تکرار می‌کند. یعنی به سراغ مواد غذایی مضر نمی‌رود.
- زمانی که می‌خواهید برای خانه خرید کنید، کودک را با خود به همراه داشته باشید. به هر حال کودکان می‌توانند در خرید میوه‌ها و سبزیجات به شما کمک کنند. اجازه دهید کودکان در این محیط با شما همراه باشند. بالاخره نوع مواد غذایی که شما انتخاب می‌کنید، در ذهن کودک باقی می‌ماند و متوجه می‌شود که این مواد غذایی سالم و مفید هستند.
- حتماً به کودک خود درست غذا خوردن را آموزش دهید. متاسفانه مشکل عمده اغلب کودکان این است که نمی‌تواند به درستی غذا بخورند. بخش عمده‌ای از غذا را بر روی سفره می‌ریزند یا اینکه غذا را نیمه کاره هضم می‌کنند و همین مسئله به معده آن‌ها آسیب وارد خواهد کرد.
- از طرف دیگر نحوه نشستن پشت میز در زمان خوردن غذا، بر روی سلامت گوارش آن‌ها تاثیر می‌گذارد.
- برای اینکه کودک تغذیه سالم را یاد بگیرد، می‌توانید از بازی‌های سرگرم کننده استفاده کنید. برای مثال مواد غذایی مفید را در رنگ‌های سبز و مواد غذایی مضر را در رنگ‌های سیاه دسته‌بندی کنید. کودک با این تفاوت رنگ می‌تواند متوجه شود که خوراکی‌های مضر تا چه اندازه به ضرر آن‌ها هستند.
پرهیز غذایی تا قبل از یک سالگی
همان طور که در این مقاله به آن اشاره شد، شما می توانید از ۴ ماهگی و یا ۶ ماهگی به بعد فرزندتان، استفاده از انواع غذا های کمکی را جهت رشد و تکامل نوزادتان شروع کنید. اما به این نکته توجه نمایید که استفاده از هر نوع مواد غذایی برای تغذیه نوزادان مناسب نبوده و می تواند منجر به ایجاد حساسیت و یا برخی بیماری های خاص شود. زیرا نوزادان از ۴ ماهگی تا ۱۲ ماهگی، بعضی از آنزیم های لازم برای هضم مواد غذایی را نداشته و با تغذیه از آن ها، ممکن است دچار برخی از مسمومیت های غذایی شوند. از مهم ترین پرهیز های غذایی برای نوزادان تا سنین یک سالگی نیز می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- غذا های بسته بندی و کنسروی
- انگور و گوجه فرنگی
- قند و شکر
- محصولات گاوی
- انواع مرکبات و توت
- انواع شکلات و کاکائو
- سفیده تخم مرغ
- خربزه و کیوی
- دانه های حساسیت زا و کره بادام زمینی
- غذا های دریایی جیوه دار
- عسل
- انواع فست فود
- آب میوه صنعتی، نوشابه، قهوه و غیره
- گوشت نیمه پخته
در پایان
موسسه همپای سلامت زندگی، از بهترین ارائه دهندگان خدمات پرستاری در تهران است و خدمات پرستاری از نوزاد در منزل را با بهره‌مندی از تیم پرستاری بسیار ماهر و متخصص در بالاترین سطح کیفی به والدین ارائه می دهد. شما می توانید جهت اطلاع از چگونگی استخدام پرستار کودک در منزل و دریافت راهنمایی های لازم، با مؤسسه همپای سلامت تماس گرفته و با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
بدون دیدگاه